Bağcılar Medipol Hastane’sinin güler yüzlü ve sempatik doktoru Üroloji Uzmanı Dr. Vahit Güzel burç, hasta doktor ilişkilerinde; hastalarına verdiği olumlu enerji, dostça yaklaşımı ve motive ettiği moralle adeta gönüllerde taht kuruyor. Güzel burç, bu arada hastalarına önemli de bilgiler veriyor.
■ Böbrek taşları nasıl oluşur?
Dr. Vahit Güzel burç: Taslar çeşitlidir ve her birinin oluşma mekanizması farklıdır. Böbrekte koruyucu maddelerin azalması ya da endokrinolojik, metabolik sebeplerle bazı kristallerin fazla atılması sebebi ile oluşabilir. İdrardaki atik maddelerin yoğunlaşması ile böbreklerde mikro düzeyde kristaller oluşur. Çoğu insanda doğal yolla atılan bu kristaller zamanla çökmeye baslar, birikerek böbrek taşını oluşturur.Taşın cinsine göre yeniden oluşmasını engelleyen, geciktiren tedaviler öneririz. Bazen de doğumsal anomaliler, örneğin idrar yolundaki kanalların darlığı ve burada oluşan baraj benzeri tıkanmalar, kristallerin atılımını engeller ve tasa neden olur. Bu yapının düzeltilmesi ile tas nüksetmez. Bu nedenle mutlaka önce taşın kaynağının ne olduğu ve cinsi belirlenmeli diyoruz. Ayrıca hastanın önceden haberinin olmadığı metabolik sorunlar, dahiliye, endokrin ve nefroloji uzmanlarının ortak çalışması ile erken teşhis edilebilir.
■ Analize neden ihtiyaç duyulur?
Böbrek taşları düşürüldükten sonra mutlaka analiz edilmeli. Özellikle 2 santimden büyük taslarda tercih edilen PCNL (Perkütan Nefrolitotomi) uygulamasıdır ve sırtta yaklaşık 1,5 santimlik kesi yapılır. Kamera eşliğinde böbreğe ulaşılır, büyük tas parçaları çok daha hızlı bir şekilde bu küçük cilt kesesinden çıkartılır. Estetik olarak ciltte hemen hemen hiç iz bırakmaz. Geleneksel vücut dışından şok dalgası ile (ESWL) tas kırma yöntemlerinde kimi zaman tas kırıntısı kalırken, yeni yöntemlerde böbreğin her odacığı kameralı esnek cihazlarla taranır ve kalıntılar gözden kaçırılmaz. Çıkarılan tas da analize gönderilir. Böylece; taşın cinsine göre yeniden oluşmasını engelleyen, geciktiren tedaviler öneririz
■ Koruyucu önlemler neler?
Su tüketimi gündelik yasama göre ayarlanmalı. Önemli olan böbreklerin günde yaklaşık 2 litre idrarı süzmesidir. Tuzu günde 4-5 gramdan fazla almamak gerekli. Hayvansal proteini günlük 70’er gram olacak şekilde kısıtlamak gerekiyor. Basta kemik erimesi gibi ciddi hastalıklara sebebiyet vermemek için eskisi gibi kalsiyumdan fakir çok siki diyetler önermiyoruz. Ancak bazı durumlarda uzman doktor kontrolünde bu diyetler uygulanabilir.
■ Ne zaman rahatsızlık vermeye baslar?
Hastalar, idrar yolunu tıkamadığı sürece taşı hissedemezler. Kanama ya da enfeksiyon nedeniyle bir hekime başvurulduğunda şans eseri bulunur. Öte yandan böbreğin hissiyatini sağlayan sinirler, mide ve bağırsak sinirleriyle birleşir. Bu da bağırsakların yavaşlamasına ve ayni zamanda bulantı ve kusmaya yol açar. Tas düşüren bir hasta önce yan tarafından giderek aşağı, kasıklara doğru dayanılmaz bir ağrı, sonra bulantı, kusma gibi ileri düzeyde sıkıntılarla hekime başvurur.
■ Teşhis sürecinde ne yapılır?
Öncelikle ağrı kesici ve spazm önleyici ilaç desteği ile hastanın acil semptomlarini rahatlatılır. Ardından taşın yerini ve boyutunu belirleriz. Gelişen görüntüleme teknikleri ile kisinin anatomik yapısı da gözlenir. Böylece taşın kendiliğinden doğal yollarla düşüp düşmeyeceği ortaya çıkar.
■* Tedavi kolay mi?
Artık büyük cilt kesileriyle uygulanan operasyonların yerini endoskopik müdahaleler aldı. Bunlardan ilki ciltte hiçbir kesi yapılmayan RIRC (Retrograd Intrarenal Cerrahi) yöntemidir. İdrar yolundan girilip böbreğin içindeki taslar holmium lazer eşliğinde kırılır ve basket kateterler yardımı ile vücut dışına çıkartılır. Bir diğer yöntem ise, yaklaşık 1,5 santimlik kesi yapılır. Kamera eşliğinde böbreğe ulaşılır, büyük tas parçaları çok daha hızlı bir şekilde bu küçük cilt kesisinden çıkartılır. Estetik olarak ciltte hemen hemen hiç iz bırakmaz. Geleneksel vücut dışından sok dalgası ile (ESWL) tas kırma yöntemlerinde kimi zaman tas kırıntısı kalırken, yeni yöntemlerde böbreğin her odacığı kameralı esnek cihazlarla taranır ve kalıntılar gözden kaçırılmaz. Çıkarılan tas da analize gönderilir.
