Prof. Dr. Cem Fıçıcıoğlu
Kadın Hastalıkları, Doğum ve Tüp Bebek Uzmanı
http://www.cemficicioglu.com.tr/
Rahim ağzı kanseri, yani diğer bir adıyla serviks kanseri, rahim ağzındaki normal hücrelerin, normal olmayan bir forma girip, kontrollü olmayan bir biçimde çoğalmasıyla ortaya çıkan bir tümördür. Rahim yani serviks kanserinin başlangıcı kişinin çok önceki yıllarına dahi dayanabilen bir süreçtir. Bundan önceki adımlarda, hücreler kanser öncesi bazı değişiklikler gösterebilir. Bu durum erken teşhiste oldukça önem teşkil eden bir durumdur. Bu hücreler kontrol muayenelerinde vajinadan elde edilen smear adı verilen testler ile, erkenden teşhis edilebilir ve henüz kanser ortaya çıkmadan birtakım önlemler ve müdahaleler uygulanabilir. Şayet bu gerçekleşmez ise, hücreler en sonunda kanser olarak kendini gösterecektir. Dünya ülkelerinin büyük bir çoğunluğunda 20-30 yaş kadınlar arasında en yaygın ve 35 yaşı geçmiş kadınlarda ise ikinci sıklıkta ortaya çıkan bir kanser türüdür. İngiltere’ de yapılan bir araştırmada, her gün 8 kadında rahim ağzı kanserinin teşhis edildiği rapor edilmektedir.
Nedenleri Nelerdir?
Bütün rahim ağzı kanseri, yani serviks kanserlerinin sebebi, kısaca HPV (insan papilloma virüsü) ismi verilen bir virüstür. Bu virüs cinsel yolla, kadına bulaşmaktadır. Tam bir birleşme gerçekleşmese bile, genital bölgelerin birbirine temasıyla dahi bulaşabilmesi mümkündür. Sadece bir cinsel temasla bile rahim kanserine yakalanmak mümkündür. Vücudun bağışıklık sistemi bu virüsü ortadan kaldırabilir. Ancak bu gerçekleşmezse, virüs normal hücrelerin içinde barınarak ve bu hücrelerin normal olmayan şekilde gelişmesine neden olarak kansere çevirir.
Rahim Ağzı Kanserinden Korunmak Mümkün Müdür?
İlk olarak bağışıklık sisteminin düzgün ve sağlıklı çalışmasını sağlamak gelir. Bunun sebebi ise daha önce bahsedilen, bağışıklık sistemi, bu virüse yakalanılmış olunsa dahi, yok edilebilmekte, erken dönem kanser hücrelerini bile ortadan kaldırabilmektedir. Ancak bunun gerçekleşebilmesi için, sağlıklı bir yaşam düzenine sahip olmak, doğru ve sağlıklı bir beslenme düzeninin olması, mümkünse sigara kullanmamak, düzenli ve yeterli şekilde fiziksel aktiviteler yapmak rahim kanserinden korunmak için başlıca şartların içerisindedir. Tüm bunların haricinde, 20 li yaşlardan itibaren düzenli olarak jinekolojik muayeneye gitmek ve smear testleri yaptırmak gerekmektedir. Minimum olarak üç senede bir bunu gerçekleştirmek, erken teşhis için önemlidir.
Öncelikle bağışıklık sisteminin iyi çalışmasını sağlamak gelir. Çünkü yukarıda söz ettiğimiz gibi, bağışıklık sistemi, bu virüs bulaşsa da yok edebilmekte hatta erken dönem kanser hücrelerini bile öldürebilmektedir. Bunun için sağlıklı yaşam kurallarına uymak doğru ve iyi beslenmek (bol taze sebze ve meyve), sigara kullanmamak, ve düzenli spor yapmak her hastalık gibi bundan da korunmakta son derece önemlidir. Bunun dışında, 20 li yaşlardan itibaren düzenli jinekolojik muayeneye gitmek ve smear testleri yaptırmak gerekmektedir (en az 3 yılda bir).
Rahim Ağzı Kanseri Teşhisi
Doktor ilk olarak kişiye vajinanın fiziksel muayenesini yapacaktır. Bu noktada kanserli hücreler dolayısıyla büyüyen rahim fiziksel olarak fark edilebilir. Ancak teşhisin kesin olabilmesi adına belirtilen testler ve yollar uygulanabilir.
Ultrason: Rahim ultrasonu rahim kanseri tanısı için ilk olarak uygulanan yöntemler içerisinde bulunur.Ses dalgaları ile taranan rahmin tam olarak görülebilmesi mümkündür ve tümör mevcut ise bu yöntemle teşhis edilebilir.
Örnekleme: Çok ince bir tüp yardımıyla rahmin iç bölümünde, rahim astarı ismi verilen bölgeden örnek alınır. Bu işkem esnasında anestezi uygulanmaz. Elde edilen örnekler laboratuvar koşullarında incelenerek kanserli hücrelerin mevcut olup olmadığı anlaşılabilir.
Hysteroskopi: Doktor rahim boşluğunu, histeroskop (ince ve esnek bir teleskop) ile muayeneye tabii tutar. Histeroskop, rahim astarının gözle kontrolünü ve şüpheli görülen bölgelerden örnek alınması için yardım eder. Bu muayene esnasında da anestezi uygulanmaz
Saydığımız testler esnasında rahim kanserinin olduğuna karar verilirse, rahim kanserinin aşaması, farklı bölgelere yayılıp yayılmadığını belirlemek için CT taraması, MR, göğüs röntgeni, kan testi, anesteziyle yapılan rahim kontrolü, mesane ve rektum kontrolü yapılır. Bu testler kanserin ne denli büyük olduğunu, lokal lenf bezlerini etkileyip etkilemediği ve vücudun farklı bölgelerine yayılıp yayılmadığının kesin bir şekilde karar vermek amacıyla uygulanır.Bu testlerin neticesine göre rahim kanserinin tedavisinde uygulanacak yöntemlere karar verilir.
Rahim Ağzı Kanseri Tedavisinde Uygulanan Yöntemler
Cerrahi müdahale ile kanserin ve bu sebeple rahmin alınması esas tedavi yöntemini oluşturur. Kimi durumlarda kemoterapi ve radyoterapi kullanmak gerekebilir. Rahim kanseri için karar verilecek tedavi yöntemi kanserin hangi evrede olduğuna göre farklılık gösterebilir. Bu sebeple de her rahim kanseri vakası için uygulanan tedavi yöntemi ya da yöntemleri değişiklik göstermektedir. Rahim kanseri çoğunlukla erken dönemde teşhis edilmektedir ve erken teşhis edilen rahim kanserinde hastanın tamamen tedavi edilebilmesi ve kanserden kurtulması oldukça yüksek bir ihtimaldir. fakat kanser çok ileri bir aşamada ise ve vücudun farklı bölgelerine yayılmış ise operasyon, radyasyon ve ilaç tedavisi seçenekleri bir yana bırakılarak kanserin neden olduğu belirtilerin hafifletilmesi tedavi için esas amacı oluşturabilir.
Serviks yani rahim kanserinin tedavisinde, tedavide hangi yönteminin kullanılacağı ve başarısını etkileyen etkenler aşağıdaki gibidir:
– Hastanın kaç yaşında olduğu ve genel sağlık durumu
– Kanserin hangi evrede olduğu
– Kanser hücrelerinin tipi
– Tümörün büyüklüğü
